Trwają dyskusje nad wprowadzeniem czterodniowego tygodnia pracy

Czterodniowy tydzień pracy jest pomysłem coraz częściej dyskutowanym w Polsce i na świecie. 

Argumentuje się, że skrócenie czasu pracy mogłoby pomóc w bardziej efektywnym godzeniu życia zawodowego z życiem prywatnym i rodzinnym, poprawić dobrostan pracowników, a w efekcie również pozytywnie wpłynąć na poziom produktywności pracowników.

Obecnie Hiszpania rozpoczyna testowanie takiego pomysłu – w eksperymencie weźmie udział 200 małych i średnich firm. Wyniki eksperymentu hiszpańskiego poznamy za trzy lata, jednak już teraz pewnych informacji dotyczących skutków skróconego czasu pracy dostarczają badania przeprowadzone na mniejszą skalę w innych częściach świata.

Przeprowadzone do tej pory eksperymenty wskazują, że zmniejszenie wymiaru czasu pracy przy zachowaniu dotychczasowej płacy może pomóc w zwiększeniu produktywności pracowników.

Do eksperymentów potwierdzających taki wynik należą między innymi te przeprowadzone w firmach Perpetual Guardian (Nowa Zelandia), Toyota (Szwecja) i Microsoft (Japonia). W serwisie Toyoty, po wprowadzeniu 6-godzinnego dnia pracy, produktywność wzrosła o 14 proc., zaś przychody firmy o 25 proc. w stosunku do standardowego 8-godzinnego dnia pracy.

Pomysł testowany był również w Polsce, głównie w firmach z sektora IT. Firmy, które wprowadziły 6-godzinny dzień pracy bądź 4-dniowy tydzień pracy, wskazują, że rozwiązanie takie zwiększyło produktywność ich pracowników.

W instytucjach sektora publicznego skrócenie wymiaru czasu pracy wiązało się podniesieniem poziomu jakości świadczonych usług przy równoczesnym utrzymaniu produktywności. Wskazują na to między innymi liczne lokalne eksperymenty przeprowadzone w Szwecji i na Islandii. W większości z nich, zwłaszcza w administracji, możliwe było przeorganizowanie pracy zespołów w taki sposób, żeby dostępność usług świadczonych mieszkańcom nie zmieniła się. Z kolei zmniejszenie wymiaru czasu pracy w instytucjach opieki zdrowotnej wiązało się z koniecznością zwiększenia stanu zatrudnienia. Eksperyment w domu opieki nad seniorami w Svartedalen w Göteborgu, przeprowadzony w latach 2015-2017, skrócił dzienny wymiar czasu pracy 68-osobowej załogi z ośmiu do sześciu godzin. Zmniejszenie wymiaru czasu pracy wiązało się z koniecznością zatrudnienia 17 nowych pracowników, co oznaczało wzrost rocznych nakładów o 1,2 mln EUR. Inicjatorzy eksperymentu w Göteborgu wskazywali jednak, że mimo wzrostu kosztów o 20-30 proc.  całkowity efekt fiskalny mógłby być dodani biorąc pod uwagę spodziewany spadek bezrobocia związany ze zwiększeniem zatrudnienia oraz zmniejszeniem absencji chorobowej pracowników i wartości wypłacanych im zasiłków chorobowych.

Większość przeprowadzonych eksperymentów, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym, wiązała się z poprawą jakości życia pracowników. Zaobserwowano wśród nich niższy poziom stresu, niższy poziom absencji chorobowej, a także wyższy poziom zadowolenia z możliwości godzenia życia prywatnego i zawodowego. W eksperymencie przeprowadzonym w domu opieki nad seniorami w Svartedalen wskazywano również, że mniejszy wymiar czasu pracy załogi prowadził do wzrostu jakości usług – większej liczby aktywności organizowanych dla podopiecznych instytucji.

Przeprowadzone badania sugerują, że efekty skrócenia czasu pracy mogą silnie zależeć od charakteru pracy i mogą być silnie zróżnicowane pomiędzy sektorami gospodarki. W niektórych przypadkach skrócenie czasu pracy może oznaczać konieczność zwiększenia nakładów związanych z zatrudnieniem nowych pracowników. Dotyczyć to może zwłaszcza firm prywatnych dostarczających usług konsumenckich, przemysłu, a także sektora opieki zdrowotnej, które wymagają pracy zmianowej. Ponadto, przeprowadzone eksperymenty sugerują, że pozytywny wpływ skrócenia czasu pracy na produktywność obserwowany był głównie w firmach świadczących usługi z dziedziny nowych technologii, a także w administracji publicznej. Warto jednak wskazać, że wszystkie omawiane eksperymenty zostały przeprowadzone w sektorach i organizacjach, które spodziewały się, że w ich warunkach możliwe jest osiągnięcie korzyści ze zmniejszenia wymiaru czasu pracy.

Źródło: Tygodnik Gospodarczy, Polski Instytut Ekonomiczny

GALERIA